Цахилгаан систем

Машины цахилгаан систем хэрхэн ажилладаг вэ ?

Автомашины цахилгаан систем нь бие даасан тэжээлийн эх үүсвэр бүхий битүү хэлхээ юм. 

Гүйдэл нь нэг кабелийн дагуу батарейгаас тэжээгдэж буй эд анги руу урсаж, машины төмөр их биеээр дамжин батерей руу буцдаг. Их бие нь зайны газардуулгын терминалтай бүдүүн кабелиар холбогддог.

Энэ төрлийн хэлхээг газардуулгын систем гэж нэрлэдэг бөгөөд машины их биетэй холбогдсон аль ч хэсгийг газардуулсан гэж нэрлэдэг.

Гүйдлийн хүчийг ампер (ампер) -ээр хэмждэг;  хүчдэл (вольт) гэж нэрлэдэг. Орчин үеийн машинууд 12 вольтын зайтай байдаг. Түүний хүчин чадлыг ампер/цагаар хэмждэг. 56 ампер/цаг батерей нь 1 амперийн гүйдлийг 56 цагийн турш, эсвэл 2 амперийн хүчийг 28 цагийн турш дамжуулах чадвартай байх ёстой.

Хэрэв батерейны хүчдэл буурвал гүйдэл багасч, эцэст нь эд ангиудыг ажиллуулахад хангалтгүй болно.

Гүйдэл, хүчдэл ба эсэргүүцэл

Утасны гүйдлийн урсгалыг эсэргүүцэх хэмжээг эсэргүүцэл гэж нэрлэдэг ба омоор хэмждэг.

Нариын утаснууд нь бүдүүн утаснаас бага дамжуулдаг, учир нь электронууд дамжин өнгөрөх зай бага байдаг.

Эсэргүүцлээр гүйдэл дамжуулахад шаардагдах энерги нь дулаан болж хувирдаг. Энэ нь жишээлбэл, гэрэлтүүлэг халаагч гэх мэт.

Гэсэн хэдий ч өндөр гүйдэлтэй эд ангиудыг хэт нарийн утас ашиглан холбож болохгүй, эс тэгвээс утаснууд хэт халах, гал хамгаалагч  шатах болно.

Бүх цахилгаан хэмжилтийн нэгжүүд хоорондоо уялдаатай байдаг: 1 вольтын хүчдэл нь 1 ом эсэргүүцэлээр 1 ампер гүйдлийг урсгахад хүргэдэг. Ом-д хуваагдсан вольт нь ампертай тэнцүү. Жишээлбэл, 12 вольтын системд 3 ом эсэргүүцэлтэй гэрлийн чийдэн нь 4 ампер зарцуулдаг.

Энэ нь 4 амперийг хангахын тулд хангалттай бүдүүн утас ашиглан холбогдсон байх ёстой гэсэн үг юм.

Ихэнхдээ бүрэлдэхүүн хэсгийн эрчим хүчний хэрэглээг ампер ба вольтыг үржүүлэх замаар олдог ваттаар илэрхийлдэг. Жишээн дээрх чийдэн нь 48 ватт зарцуулдаг.

Эерэг ба сөрөг туйлшрал

Цахилгаан эрчим хүч нь батерейнаас зөвхөн нэг чиглэлд урсдаг бөгөөд зарим бүрэлдэхүүн хэсгүүд нь зөвхөн тэдгээрийн дундуур урсах урсгал нь зөв чиглэлд л ажилладаг.

Нэг талын урсгалыг хүлээн зөвшөөрөхийг туйлшрал гэж нэрлэдэг. Ихэнх машинуудын сөрөг (-) зайны терминал нь газардуулгатай, эерэг (+) нь цахилгаан системийг тэжээдэг.

Үүнийг сөрөг газардуулгын систем гэж нэрлэдэг бөгөөд цахилгаан хэрэгсэл, жишээлбэл, радио худалдаж авахдаа энэ нь таны машины системд тохирсон эсэхийг шалгаарай. Буруу туйлтай радиог суурилуулах нь уг төхөөрөмжийг гэмтээж болзошгүй боловч ихэнх машины радио нь машины туйлшралыг тохируулах залгууртай  байдаг. Суулгахаасаа өмнө зөв тохиргоонд шилжинэ үү.

Богино холболт ба гал хамгаалагч

Хэрэв буруу хэмжээтэй утас ашигласан эсвэл утас тасарсан эсвэл салгагдсан бол энэ нь бүрэлдэхүүн хэсгийн эсэргүүцлийг давж гарах санамсаргүй богино холболт үүсгэж болзошгүй. Утасны гүйдэл нь аюултай халуун болж утсыг хайлуулж  гал гарч болзошгүй.

Үүнээс сэргийлэхийн тулд туслах хэлхээнүүд нь гал хамгаалагчтай байдаг.

Гал хамгаалагчийн хамгийн түгээмэл төрөл бол халуунд тэсвэртэй бүрхүүлд бэхлэгдсэн богино урт нимгэн утас юм.

Гал хамгаалагчийн утасны хэмжээ нь хэлхээний хэвийн гүйдлийг хэт халахгүйгээр дамжуулах хамгийн нимгэн бөгөөд энэ нь ампераар тодорхойлогддог.

Богино холболтын үед өндөр гүйдлийн гэнэтийн өсөлт нь гал хамгаалагчийн утсыг хайлуулж, хэлхээг тасалдаг.

Ийм зүйл тохиолдоход богино холболт эсвэл салалт байгаа эсэхийг шалгаад, зөв гүйдлийн зэрэгтэй шинэ гал хамгаалагчийг суулгана уу (Гал хамгаалагчийг шалгах, солихыг үзнэ үү).

Олон тооны гал хамгаалагч байдаг бөгөөд тус бүр нь жижиг бүлгийг хамгаалдаг тул нэг гал хамгаалагч нь бүхэл бүтэн системийг унтраадаггүй. Олон гал хамгаалагчийг гал хамгаалагчийн хайрцагт нэгтгэсэн боловч ерөнхий тэжээлийн гал хамгаалагч байж болно.

Цуваа ба зэрэгцээ хэлхээнүүд

Хэлхээ нь ихэвчлэн гэрэлтүүлгийн хэлхээний чийдэн зэрэг нэгээс олон бүрэлдэхүүн хэсгүүдийг агуулдаг. Тэдгээр нь дараалсан цуваа эсвэл зэрэгцээ зэрэгцэн холбогдсон эсэх нь чухал юм.

Жишээлбэл, гэрлийн чийдэн нь тодорхой хэмжээний эсэргүүцэлтэй байхаар бүтээгдсэн бөгөөд энэ нь хэвийн гэрэлтэхийн тулд тодорхой гүйдэл зарцуулдаг.

Гэхдээ хэлхээнд дор хаяж хоёр  чийдэн байдаг. Хэрэв тэдгээрийг цувралаар холбосон бол цахилгаан гүйдэл нөгөөд хүрэхийн тулд нэг гэрлээр дамжин өнгөрөх ёстой.

Гүйдэл нь эсэргүүцэлтэй хоёр удаа тулгарах бөгөөд давхар эсэргүүцэл нь гүйдлийг хоёр дахин бууруулж, чийдэн нь зөвхөн бага зэрэг гэрэлтэх болно.

Зэрэгцээ холбох нь чийдэн тус бүрээр зөвхөн нэг удаа цахилгаан гүйдэг гэсэн үг юм.

Зарим бүрэлдэхүүн хэсгүүдийг цувралаар холбох ёстой. Жишээлбэл, түлшний сав дахь илгээгч нь саванд байгаа түлшний хэмжээнээс хамааран эсэргүүцлээ өөрчилдөг бөгөөд бага хэмжээний цахилгаан гүйдлийг түлшний хэмжигч рүү "илгээдэг".

Хоёр бүрэлдэхүүн хэсэг нь цувралаар холбогдсон тул илгээгч дэх янз бүрийн эсэргүүцэл нь хэмжигч дээрх зүүний байрлалд нөлөөлнө.

Туслах хэлхээнүүд

Стартер мотор нь батерейгаас шууд өөрийн бүдүүн кабельтай. Асаах хэлхээ нь өндөр хүчдэлийн импульсийг оч залгуурт өгдөг; мөн цэнэглэх систем нь зайг цэнэглэдэг генераторыг агуулдаг. Бусад бүх хэлхээг туслах (дагагч) хэлхээ гэж нэрлэдэг.

Ихэнх нь асаах унтраагууртэй холбогдсон тул зөвхөн асаах үед л ажилладаг.

Гэсэн хэдий ч машинаа зогсоол дээр орхих шаардлагатай хажуугийн болон арын гэрэл нь асаах унтраалгаас хамааралгүйгээр үргэлж холбогдсон байдаг.

Хүчтэй гүйдэлтэй арын цонхны халаагуур гэх мэт нэмэлт хэрэгслүүд суурилуулахдаа  асаах унтраалгаар үргэлж холбоно.

Шилжүүлэгчийг "туслах" байрлалд шилжүүлснээр зарим туслах эд ангиудыг асаахгүйгээр ажиллуулж болно. Радиог ихэвчлэн энэ унтраалгаар дамжуулдаг тул хөдөлгүүр унтарсан үед тоглуулах боломжтой.

Утас ба хэвлэмэл хэлхээ

Утас ба кабелийн хэмжээг аюулгүйгээр авч явах хамгийн их гүйдлээр нь ангилдаг.

Автомашины дундуур нарийн төвөгтэй утаснууд дамждаг. Төөрөгдөл гаргахгүйн тулд утас бүрийг өнгөт кодчилсон байдаг 

Ихэнх машины гарын авлага, үйлчилгээний гарын авлагад утаснуудын схем байдаг бөгөөд үүнийг дагаж мөрдөхөд хэцүү байдаг.

Гэсэн хэдий ч өнгөний кодчилол нь утсыг хянахад хэрэгтэй гарын авлага юм.

Утаснууд зэрэгцэн гүйж байгаа тохиолдолд тэдгээрийг эмх цэгцтэй байлгахын тулд хуванцар эсвэл даавуун бүрхүүлд холбоно.

Энэ багц утаснууд нь машины уртаар сунадаг бөгөөд шаардлагатай газруудад нэг утас эсвэл жижиг бүлэг утаснууд гарч ирдэг